Trong 800 lao động ở Ninh Xuân thì có 600 người chèo đò và trên 200 lao động  làm các dịch vụ khác tại Khu du lịch sinh thái Tràng An. Trên địa bàn các thôn có nhiều hộ gia đình, tổ chức, cá nhân mở loại hình dịch vụ nhà ở có phòng cho khách du lịch thuê (homestay). 

Qua tìm hiểu và quan sát của chúng tôi, loại hình kinh doanh du lịch này đã và đang tạo được sự hấp dẫn đối với không ít người. Có người ở địa phương khác nhập hộ khẩu về Ninh Xuân, mua đất để làm homestay. Người có nguồn lực tài chính thì thuê đất, mượn địa điểm đầu tư xây dựng homestay… 

Theo thống kê, trên địa bàn xã Ninh Xuân có 13 cơ sở kinh doanh dịch vụ homestay. Hầu hết các homestay này đều nằm trong vùng lõi Quần thể danh thắng Tràng An và chưa được cấp phép. Nếu tính từ trước khi có Quyết định 230/QĐ - TTg  ngày 4/6/2016 của Thủ tướng Chính phủ về phê duyệt Quy hoạch chung xây dựng Quần thể danh thắng Tràng An tỉnh Ninh Bình, xã Ninh Xuân chỉ có 2 trường hợp Ninh Bình Valley homestay (thôn Khê Hạ) và Ninh Bình Panorama homestay (thôn Khê Thượng) đủ điều kiện.

Trao đổi về tình trạng nhiều tổ chức, cá nhân đầu tư xây dựng, mở loại hình dịch vụ nhà ở có phòng cho khách du lịch thuê đã và đang vi phạm pháp luật, vi phạm các quy định của các cấp, các ngành, đồng chí Hà Đức Kim, Chủ tịch UBND xã Ninh Xuân cho biết: Ngày 22/3/2017, UBND xã đã ban hành Quyết định số 10 về việc thành lập “Tổ công tác kiểm tra, ngăn chặn và xử lý vi phạm Luật Đất đai, Luật Xây dựng trên địa bàn xã Ninh Xuân”. 

Tổ công tác gồm 14 thành viên, do đồng chí Phó Chủ tịch UBND xã làm Tổ trưởng; Tổ phó gồm Trưởng Công an xã, cán bộ địa chính - xây dựng, cán bộ tư pháp. Các thành viên khác là đại diện các ban, ngành, đoàn thể, trưởng thôn… Sang năm 2018, thực hiện nghiêm sự chỉ đạo của Thường trực Huyện ủy, UBND huyện Hoa Lư về việc tăng cường công tác kiểm tra, phát hiện và xử lý các trường hợp vi phạm Luật Đất đai và xây dựng công trình trái phép, công trình chưa được cấp phép xây dựng, UBND xã đã kết hợp với các đơn vị liên quan tăng cường công tác kiểm tra hiện trạng. Qua kiểm tra, hiện tượng vi phạm Luật Đất đai và xây dựng trái phép vẫn còn “ngấm ngầm, lén lút” diễn ra. 

Ngày 5/11/2018, UBND xã ra thông báo “về việc tăng cường công tác kiểm tra, xử lý các trường hợp vi phạm pháp luật trong lĩnh vực đất đai và xây dựng” và thông báo “về việc cấm các phương tiện vận tải tham gia chuyên chở, cung cấp vật liệu san lấp trái phép trên đất nông nghiệp giao cho hộ gia đình và đất do Nhà nước quản lý” tới nhân dân, các đơn vị, tổ chức đóng trên địa bàn xã và tất cả các chủ phương tiện vận tải nghiêm túc thực hiện. 

Hiện các chủ phương tiện và các trường hợp xây dựng homestay đều nắm được tinh thần chỉ đạo của xã cũng như các quy định của nhà nước. Hộ gia đình, chủ phương tiện vận tải nào cố tình vi phạm, UBND xã căn cứ chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn phối kết hợp với các cơ quan chức năng cương quyết xử lý.

Được biết, những năm trước đây, nhất là từ khi UBND tỉnh ban hành Quyết định số 83/QĐ-UBND, ngày 21/1/2015 về việc ban hành quy định tạm thời về quản lý xây dựng trong vùng bảo vệ Quần thể danh thắng Tràng An, xã Ninh Xuân đã xác định là địa phương nằm trong vùng lõi của di sản, thuộc khu vực bảo vệ I, được chia thành 2 khu vực bảo vệ. 

Cụ thể, khu bảo vệ nghiêm ngặt, gồm khu rừng đặc dụng Hoa Lư, gồm toàn bộ hệ thống núi đá và các thung lũng nằm trong núi đá. Khu vực bảo tồn và phát triển du lịch, phạm vi phía trong tiếp giáp với các khu vực bảo vệ nghiêm ngặt gồm các thung lũng trong hệ thống núi đá và các tuyến đường thủy, đường bộ trong vùng Di sản và khu vực cảnh quan thiên nhiên hiện trạng xung quanh các tuyến đường thủy, đường bộ trên đến tiếp giáp chân núi. 

Cộng đồng dân cư hiện hữu sinh sống trên diện tích đất đã được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất trong vùng Di sản, các khu đất nông nghiệp nằm xen kẽ giữa các khu dân cư và khu bảo vệ nghiêm ngặt thuộc các xã Ninh Hải, Ninh Xuân, Trường Yên thuộc huyện Hoa Lư. 

Thiết nghĩ, thực hiện “sống trong di sản, bảo vệ di sản và hưởng lợi từ di sản” các cấp, ngành, đặc biệt là cấp ủy, chính quyền địa phương cần tăng cường công tác quản lý và bảo vệ, phát huy giá trị Di sản, trước mắt là đẩy mạnh việc tuyên truyền, giám sát, ngăn chặn, xử lý các hành vi vi phạm xâm hại, ảnh hưởng đến Di sản.

Nguồn báo Ninh Bình Bài, ảnh: Nguyễn Minh